A. LITERATUURLIJST
Actestukken der samenzwering. Gedenkboek der werkstakingen van 1904. Wageningen 1903/4.
Altena, B., 'Een broeinest der anarchie'. Arbeiders, arbeidersbeweging en maatschappelijke ontwikkeling. Vlissingen 1875 - 1929 (1940). Amsterdam 1989.
Altena, B., 'Een doorbraak naar nieuwe verhoudingen: de metselaarsstaking van 1899 te Vlissingen', in: Zeeuws Tijdschrift jrg. 34 (1984), pp. 183 - 190.
Automobiel, De, in 's lands historie 6 - 12 april 1903. Den Haag 1904.
Beer Poortugaal, J.C. den, Algemeen Kiesrecht en Revolutiegeest. Den Haag 1903.
Beschrijvingsbrief voor de buitengewone Jaarvergadering van het Nationaal arbeidssecretariaat in Nederland op 19 en 20 mei 1901. (Amsterdam) (1901).
Beschrijvingsbrief voor de Jaarvergadering van het Nationaal arbeidssecretariaat in Nederland op 26 en 27 februari '99. (Amsterdam) (1899).
Beniger, J.R., The Control Revolution. Technological and Economic Origins of the Information Society. Cambridge/London 1986.
Betekenis, De, van het Volkstuinwezen in Nederland. Algemeen Verbond van Volkstuindersverenigingen in Nederland. Z.p., z.j.
Bloemgarten, S., 'Henri Polak', in: Biografisch Woordenboek van het socialisme en de arbeidersbeweging deel 2. Amsterdam 1988, pp. 107 - 112.
Brink, E.A.B.J. ten, De geschiedenis van het postvervoer. Bussum 1969.
Buitelaar, W. en R. Vreeman, Vakbondswerk en kwaliteit van de arbeid. Voorbeelden van werknemersonderzoek in de Nederlandse industrie. Nijmegen 1985.
Buiting, H., Richtingen- en partijstrijd in de SDAP. Het ontstaan van de Sociaal-Democratische Partij in Nederland (SDP). Amsterdam 1989.
Bultsma, V., en E. van der Tuin, Het Nederlandsch Syndicalistisch Vakverbond 1923 - 1940. Amsterdam 1980.
Buschman, M., Tussen wetenschap en sociaaldemokratie. Gorredijk 1983.
Buschman, M., 'De scheurcirkulaire ', in: Jaarboek 1979 voor de geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging in Nederland. Nijmegen 1979, pp. 145 - 181.
Buschman, M., 'Tweeverdieners en dubbele inkomens', in: Tand des Tijds, nr. 38, december 1983.
Buschman, M., Eén doel. Eén wil. Of hoe de bakkersgezellen etc. Doktoraalskriptie sociologie. Amsterdam 1978.
Buschman, M., J. Frieswijk, T. van Gessel, 'Partij en vakbeweging 1894 - 1906', in: Jaarboek voor de geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging in Nederland 1980, Nijmegen 1981 pp. 94 - 119.
Campbell, J., Grammatical man. Information, entropy, language, and life. New York 1982.
Campfens, M., e.a. Op een beteren weg. Schetsen uit de geschiedenis van de arbeidersbeweging. Amsterdam 1985.
Conclusies. (NAS-pamflet t.b.v. reorganisatievergadering in 1901) Z.p., z.j.
Cornelissen, C., 'De vakvereenigingen en de overgang van grond- en arbeidsmiddelen in algemeen eigendom', in: Jaarboekje Algemeene Nederlandsche Timmerliedenbond 1896. Amsterdam 1895 pp. 53-61.
Cornelissen, C., Strijd, liefde en leed in de Oude Socialistische beweging en de Vakorganisaties, Persoonlijke herinneringen. Manuscript (IISG).
Cornelissen, C., 'Directe actie!', 'Zelf doen!'. Amersfoort 1904.
Cornelissen, C., 'Naar aanleiding van het veertig-jarig bestaan der "Sociaal-democratische Arbeiderspartij in Nederland"', in: Grondslagen, jrg. 3 (1934), nr. 4.
Cornelissen, C. Op weg naar een nieuwe maatschappij. Beginselen en taktiek van den klassenstrijd. Amsterdam 1902.
30 Jaar O.V.B. 1948 - 1978. Rotterdam 1978.
Dissel, Th. J., De bedrijfsorganisatie. Haar komst noodzakelijk. Amsterdam 1921.
Dijkstra, J., De watermakers. Honderd jaar drinkwaterleiding Rotterdam. Rotterdam 1974.
Doel, middelen en reglement van het Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland. Amsterdam 1901.
Domela Nieuwenhuis, F., De Algemeene Werkstaking van 1903 wat zij was en wat zij ons leert. Amsterdam 1903.
1e Verslag van de Werkzaamheden des bestuurs van het Nederlandsch
Verbond van Vakvereenigingen. 1 Januari 1906-1 Januari 1907. Amsterdam 1907.
Elias, M., Drie cent in het uur. Over naaisters, feministes en arbeiders rond de eeuwwisseling. Amsterdam 1984.
Emmenes, A. van, Een kritiek op de brochure 'Federatie van Vakvereenigingen'. Amsterdam 1899.
Emmenes, A. van, Onafhankelijke en "moderne" vakorganisatie. Amsterdam 1905.
Enquête betreffende werking en uitbreiding der wet van 19 September 1874 (Staatsblad No. 130) en naar den toestand van fabrieken en werkplaatsen. Bundel I. Sneek 1887.
Frieswijk, J., 'De beweging van Broedertrouw op Het Bildt (1889ª1892)', in: Jaarboek 1978 voor de geschiedenis van socia¬lisme en
arbeidersbeweging in Nederland. Nijmegen 1978, pp. 83 - 139.
[Broedertrouw]
Frieswijk, J., 'Rüters spoorwegstakingen nabeschouwd', in: Jaarboek 1979 voor de geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging in Nederland. Nijmegen 1979, pp. 287 - 325.
Frieswijk, J. Om een beter leven. Strijd en organisatie van de land-, veen- en zuivelarbeiders in het noorden van Nederland (1850-1914). Leeuwarden 1989.
Gedenkboek uitgegeven door de Landelijke Federatie van Bouwvakarbeiders in Nederland ter gelegenheid van haar 25-jarig bestaan. 1 Februari 1909 - 1934. (Amsterdam) (1934).
Gedenkboek uitgegeven door het Nationaal Arbeids-Secretariaat ter gelegenheid van zijn 25-jarig bestaan. Amsterdam 1918.
Giele, J., Arbeidersleven in Nederland 1850 - 1914. Nijmegen 1979.
Giele, J.J. 'Socialisme en vakbeweging. De opkomst van socialistische vakorganisaties in Nederland (1878 - 1890) Deel 1', in: Jaarboek 1978 voor de geschiedenis van socia¬lisme en arbeidersbeweging in Nederland. Nijmegen 1978, pp. 27 - 82.
Giele, J., T. Jansen, 'Volgt het vaandel van den arbeid. Hein Mol en de rotterdamse havenarbeiders', in: H. Mol, Memoires etc.
Gielkens, J., G. Harmsen en L. Karsten, Een dag is 't van vreugde, een dag is 't van strijd. Geá‹állustreerde geschiedenis van 1 Mei in Nederland. Amsterdam 1990.
Goes, F. van der, 'Nawoord', in: De Nieuwe Tijd. Sociaaldemokratisch Maandschrift, oktober 1899, pp. 141 - 145.
Greve, F., De heiersstaking en de uitsluiting in de amsterdamse bouwvakken 8 augustus - 20 november 1905. Amsterdam 1981.
Groen, J.A., Een cent per emmer. Het Amsterdamse drinkwater door de eeuwen heen. Z.p., z.j.
Groot, J.J., Aan de vakvereenigingen behoort de toekomst. Haarlem 1895.
Groshans, S., Nachtarbeid der bakkers. Een woord aan alle ingezetenen van 's Gravenhage. Scheveningen 1897.
Harmsen, G. en L. Karsten, 'De "eerste mei" als strijd- en feestdag in de nederlandse arbeidersbeweging', in: Bulletin Nederlandse Arbeidersbeweging, nr. 7, september 1985, pp. 3 - 111.
Harmsen, G. en B. Reinalda, Voor de bevrijding van de arbeid. Beknopte geschiedenis van de Nederlandse vakbeweging. Nijmegen 1975.
Heldoorn, R., De Algemene Nederlandse Timmerliedenbond in de jaren 1893 - 1906. Een min of meer chronologisch overzicht van de gebeurtenissen. Amsterdam 1977.
Herman Gorter Documentatie 1864 -1897. Samengesteld door Enno Endt. Amsterdam 1986.
Hoften, R. van, en F. Janssen, 't Hert is der uut. Een verhaal over de Nijmeegse knokkultuur tussen ná 1800 en 1940. Nijmegen 1981.
Jaarverslag (1900) van den A.B.B.. (Amsterdam) (1900).
Jaarverslag 1899 (van het) Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland. Amsterdam z.j.
Jaarverslag van het Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland over 1896. Amsterdam z.j.
Jaarverslag van het Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland over 1895-1896. Amsterdam z.j.
Jaarverslag van het Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland over 1898. Amsterdam z.j.
Jaarverslag van het Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland over 1897-1898. Amsterdam z.j.
Jaarverslag van het Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland over 1900. Amsterdam z.j.
Jaarverslagen van het Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland over de jaren 1911, 1912, 1913. Amsterdam 1914.
Jansen, T., 'De wil der bazen regelt het werk', in: Jaarboek 1979 voor de geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging in Nederland. Nijmegen 1979, pp. 7 - 87.
Janssen Steenberg, Th., NAS. In de ban van de revolutie! Epe 1987.
Jong, A. de, De Spoorwegstakingen van 1903. Amsterdam 1953.
Jong, F. de, De Nederlandse arbeidersklasse zoekt haar weg (1870-1903). verdruk uit Algemene Geschiedenis der Nederlanden. Deel XI. 1885-1914. Utrecht 1956.
Jong, F. de, Om de plaats van de arbeid. Amsterdam 1956.
Klooster, H. e.a. (samenst.), Het blauwzwarte boekje. Van beroepsorganisatie naar bedrijfsorganisatie. Amsterdam 1986.
Kolthek jr., H., Het complot ontmaskerd. De tactiek der sociaal-democraten. Amsterdam 1903.
Kongresverslag SDAP 1899 (Bijvoegsel van De Sociaaldemokraat van 6 april 1899).
Kortenaar ten, R., 'Tussen bootwerkers en veembazen: Handel en Nijverheid in de periode 1896 - 1902', in: Bulletin Nederlandse Arbeidersbeweging, nr. 22, november 1990, pp. 13 - 29.
Kwaad, Een, leven. Heruitgave van de 'Enquete betreffende werking en uitbreiding der wet van 19 September 1874 (Staatsblad No. 130) en naar den toestand van fabrieken en werkplaatsen (Sneek, 1887). Bezorgd en ingeleid door J. Giele. 3 Delen. Nijmegen 1981.
Laatste, Het, woord in den klassenstrijd door een proletariër. Amsterdam 1904.
Leugens, De, van het verraad-rapport. Amsterdam z.j. (1903).
Levita, A.S. de, 'N.A.S. en S.D.A.P.', in: De Nieuwe Tijd. Sociaal-demokratisch Maandschrift, september 1901, pp. 512 - 517.
Loopuit, J. 'De vijfde jaarvergadering van den ANDB', in: De Nieuwe Tijd. Sociaaldemokratisch Maandschrift, oktober 1901, pp. 593 - 597.
Martin, De idealen der vakbeweging. Amsterdam 1903.
Meer, T. van der, 'Op zoek naar een duurzame verbintenis. De SDAP en de vakbeweging (1897 - 1908)', in: Tijdschrift voor sociale geschiedenis, nr. 23 (1981), pp. 193 - 222.
Meyers, J., Domela. Een hemel op aarde. Leven en streven van Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Amsterdam 1993.
Mol, H., Memoires van een havenarbeider. Nijmegen 1980.
Morgan, G. Images of organization. Beverly Hills 1986.
Nationaal, Het, Arbeids-Sekretariaat in Nederland. Zijn ontstaan en werking. Amsterdam z.j. (1895).
Notulen der Buitengewone Jaarvergadering van 19, 20 en 21 mei 1901 gehouden in Gebouw 'Plancius' te Amsterdam. Amsterdam z.j.
Onderzoekingen naar de toestanden in de Nederlandsche Huisindustrie Deel I, II. Den Haag (Departement van Landbouw, Nijverheid en Handel) 1911, 1912
Oudegeest, J., De vakbeweging. Eenige beschouwingen over ontstaan, doel en middelen der vakorganisatie. Rotterdam 1904.
Oudegeest, J., De geschiedenis der zelfstandige vakbeweging in Nederland. deel I, II Amsterdam 1926, 1932.
Perry, J., Roomsche kinine tegen roode koorts. Arbeidersbeweging en katholieke kerk in Maastricht 1880 - 1920. Amsterdam 1983.
Polak, H., Federatie van vakvereenigingen. Een voorstel aan de georganiseerde en ongeorganiseerde arbeiders van Nederland. Amsterdam 1898.
Polak, H. De Vakvereeniging. Eenige beschouwingen over haar doel, inrichting en wijze van werken. Amsterdam 1905.
Rabbie, L., e.a., De geschiedenis van een 'prutsstaking'. Een analyse van de koffieverleestersvereniging 'Eendracht maakt Macht' en haar aktiviteiten in 1899. Werkstuk D.N.G. Amsterdam 1974.
Rapport der Commissie betreffende de beginselverklaring van het Nationaal Arbeids-Secretariaat in Nederland en met betrekking tot het vraagstuk der socialisatie. Amsterdam 1922.
Rapport van de Commissie van Onderzoek in zake het Landelijk Comité van Verweer. Z.p. (Amsterdam) z.j. (1903).
Rapport van het ontstaan en verloop der staking van Opperlieden en Metselaars. (Den Haag) (1902).
Referaten en rapport omtrent landelijke bedrijfsorganisatie, in opdracht van het congres van den Nederlandschen federatieven bond van personeel in openbaren dienst gehouden op 13, 14 en 15 october 1921. Amsterdam 1922.
Reinalda, B., Bedienden Georganiseerd. Ontstaan en ontwikkeling van de vakbeweging van handels- en kantoorbedienden in Nederland van het eerste begin tot in de Tweede Wereldoorlog. Nijmegen 1981.
Reinalda, B., (samenst.), De vroege jaren van de nijmeegse vakbeweging. Nijmegen 1983.
Roland Holst - van der Schalk, H., Revolutionaire massa-aktie. Een studie. Rotterdam 1918.
Romein, J., De lage landen bij de zee. Utrecht z.j.
Rüter, A.J.C., De spoorwegstakingen van 1903. Een spiegel der arbeidersbeweging in Nederland. Leiden 1935.
Saks, J., Socialistische opstellen. Rotterdam 1918.
Saks, J., Kritische herinneringen. Nijmegen 1977.
Samen sterker. De geschiedenis van de vakbeweging in Nederland. Amsterdam 1990.
Sassenbach, J., 25 Jahre Internationale Gewerkschaftsbewegung. Amsterdam 1926.
Statistiek der vakvereenigingen van werklieden in Nederland. Deel I. Vakbonden en andere centrale organisaties Den Haag 1907; deel II. Tabellenwerk. Den Haag 1905.
Scheffer, H.J., Het Volksdagblad. Arbeidersbeweging en dagbladpers. Den Haag 1981.
Schenk, M.G., Een eeuw vorstinnen. Honderd jaar vrouwen op de Nederlandse troon. Amsterdam 1989.
Solidair zijn, weet ge wat dat zeggen wil? Amsterdam 1985.
Sontag, S., Illness as metaphor and aids and its metaphors. New York/London 1991.
Spiekman, H., 'De ontvangen conclusiá‰án voor de reorganisatie van het NAS', in: De Nieuwe Tijd. Soci¬aaldemokratisch Maandschrift, november 1900.
Spiekman, H., 'Wat staat nu te doen?', in: De Nieuwe Tijd. Sociaaldemokratisch Maandschrift, januari 1904.
Spierings, M., Het N.A.S. en het vrouwenvraagstuk. Amsterdam 1985.
Spoor, Het. 150 jaar spoorwegen in Nederland. Onder redaktie van J.A. Faber. Amsterdam, Utrecht 1989.
Tussen anarchisme en sociaaldemocratie. 'Het revolutionaire Kommunisme' van Christiaan Cornelissen (1864 - 1943). Ingeleid en geannoteerd door B. Altena en H. Wedman. Bergen 1985.
Vaan, W. de, 'Het Haags Kon¬gres. Het kongres der "Internationale Vereeniging van Werklieden" van 1 tot 8 september 1872 bijeen te Den Haag', in: Jaarboek 1977 voor de geschiedenis van socialisme en arbeidersbeweging in Nederland. Nijmegen 1977, pp. 316 - 340.
Vakbeweging, De. Uitgave van het hoofdbestuur van de vereeniging gemeenschappelijk grondbezit. Amsterdam z.j. (1904).
Van eenheid en strijd. Populaire beschouwingen over klassenstrijd en kapitalisme, naar aanleiding van de beginselverklaring van het Nationaal Arbeids-Secretariaat. Amsterdam 1910.
40 Jaren van strijd. Gedenkboek van de Dordrechtsche Bestuurdersbond ter gelegenheid van het 40-jarig bestaan 1 mei 1896 - 1 mei 1936. Dordrecht 1937.
Verberne, L.G.J., De Nederlandse arbeidersbeweging in de negentiende eeuw. Utrecht 1959.
Vergeten, Een, hoofdstuk. Blanke slaven. Supplement op het historisch gedenkboek 1848 - 1898. Met tekeningen van Jan de Waardt. Amsterdam 1898.
Vernie, J.M., Inventaris van het archief van de afdeling Arbeid (en Fabriekswezen) van het Ministerie van Sociale Zaken en taakvoorgangers 1893 - 1941. Den Haag 1987 (1990).
Verslag aan de Koningin betrekkelijk den dienst der Posterijen en der Telegrafie in Nederland 1903. Den Haag (1904).
Verslag van de Algemeene Vergadering (van het NAS) gehouden te Utrecht op 17, 18 en 19 mei 1903. Amsterdam 1903.
Visser, L. de, Herinneringen uit mijn leven. Z.p. 1939.
Vliegen, W.H., Die onze kracht ontwaken deed. Geschiedenis der Sociaaldemocratische Arbeiderspartij in Nederland gedurende de eerste 25 jaren van haar bestaan. Deel I Amsterdam 1924
Vries, W. de, De totstandkoming van de Ongevallenwet 1901. Deventer 1970.
35 Jaar O.V.B. 1948 - 1983. Rotterdam 1983.
25 Jaar N.V.V.. Vijf en twintig jaar beginselverzaking. Jubileum uitgave van het N.A.S.. Amsterdam 1931.
Wallenburg, H. (red.), Vakbeweging in beweging. Meppel 1964.Ül ÜŒ
Weg met het Nationaal Arbeids-Secretariaat. (Amsterdam) (1904).
Wessels, A.C., De Federatie der bedrijven betrokken bij het watertransport. Amsterdam 1900.
Westergard-Thorpe, W., 'Towards a syndicalist International: the 1913 London Congress', in: International Review of Social History, jrg. 1978, pp. 33 - 78.
Wiardi Beckman, H.B., Het syndicalisme in Frankrijk. Amsterdam 1931.
Wortel, D., M. Kranenburg, 80 Jaar vakbeweging in Leiden (de geschiedenis van de Leidse Bestuurdersbond en het N.V.V. in Leiden). Leiden 1980.
B. LIJST GEBRUIKTE ARCHIEVEN
B.1 IISG
Archief NAS
Notulenboeken Gedelegeerden- en Bestuursvergaderingen.
Archief SDAP
Correspondentie, Vakbeweging en Notulenboeken van Partijbestuur en Dagelijks Bestuursvergaderingen
Archief ANDB
Correspondentie
Archief afd. Amsterdam NBGB
Correspondentie en Notulenboeken afdelingsbestuur.
B.2 Particulier bezit
Archief Hilversumsche Bestuurdersbond. Notulenboekjes 1898 - 1902, 1902 - 1907.
Archief H.IJ.S.M.,
Ìnr. 4 Notulenboek Raad van Administratie.
Inr. 20 Dossiers Werkplaats te Haarlem.
Archief C.B.S.,
Theorie en organisatie van de arbeid, menselijke verhoudingen in de arbeid, verhoudingen tussen werkgevers en werknemers. Statistiek van de vakbeweging. Geschiedenis deel 1, 1893 - 1935.
B.3 Algemeen Rijksarchief
Archief van het Kabinet van de minister van Waterstaat, Handel en Nijverheid (Secretariaat A) 1877 - 1905, inventarisnummers 111, (ARA-II, WHN, Kabinet, inv.nrs.)
C. LIJST GEBRUIKTE PERIODIEKEN
Arbeid, De. Dagblad der gecombineerde arbeiders-vereenigingen in Nederland juli/augustus 1894.
Arbeid, De. Weekblad van het NAS 1905 - 1907
Bakkersbode, De 1897 - 1902
Bakkersgezel, De. Periodiek propagandablad voor de onafhankelijke bakkersgezellenorganisaties 1905 - 1907
Boon's geïllustreerd Magazijn 1904.
Bulletin Nederlandse Arbeidersbeweging 1983 - 1993
Correspondentieblad, Het, van het NAS 1901 - 1905
Eigen haard 1903
Kontrast 1964
Leeuwarder Courant 1903
Nieuwe Gids, De 1886
Nieuwe Tijd, De. Sociaaldemokratisch Maandschrift 1897 - 1906
Nieuwe Tijd, De. Volksblad voor Twente en omstreken 1904 - 1906
Recht voor Allen 1890 - 1898
Recht voor Allen [Deventer] 1903
Sociaaldemokraat, De. Orgaan van de SDAP in Nederland 1894 - 1900
Strijd, De. Propagandablad door de Groep 'Arbeiderspolitiek' voor Tabaksbewerkers 1903
Tabaksbewerker, De. Orgaan gewijd aan de belangen der Tabaksbewerkers(sters) 1901 - 1904
Volk, Het 1900 - 1907
Volksdagblad, Het 1895 - 1906
Weekblad der A.N.D.B. 1903
D. WERKSTUKKEN WERKGROEP 'GESCHIEDENIS VAN HET NATIONAAL ARBEIDS-SECRETARIAAT 1893 - 1907'
Arends, H. en K. Stuurop, De ideologie van het NAS. mei 1976 en april 1977.
Arends, H. en K. Stuurop, Jan van Zomeren 1858 - 1902. 1978.
Buschman, M. De organisatie-struktuur van het NAS. juli 1976.
Frieswijk, J. (m.m.v. J. van Meeuwen) Chronologie van het NAS en de vakbeweging in de jaren 1893 - 1907. 1975.
Gessel, T. van, Enige gegevens m.b.t. organisatie buiten het NAS in de periode 1893 - 1906. 1976.
Jansen, T. De oprichting van het NVV. Korte inhoud van het voorafgaande. maart 1977.
Sonderen, E. van, Oriënterend onderzoekje naar het voorkomen van 'marginale stromingen' en de diskussie syndikalistische/moderne vakbeweging in de periodiek 'De Sigarenmaker'. mei 1975.
Vuuren, P. van, De ned. Int. Sigarenmakers en Tabaksbewerkersbond; betreft de anti-parlementaire klub. 1975.
