Het Ferdinand Domela Nieuwenhuis Museum blijft bestaan. Na een lange fractievergadering heeft de PvdA-fractie een amendement ingediend, dat aanvaard is in de gemeenteraad.

Een mooi succes voor de acties van het Domela Nieuwenhuis Fonds, van het Museum en van de vele ondertekenaars.

Een verslag van het evenement met de aanbieding van de vele ondertekenaars vind je hier.

Naar het papierloze archief?

Het IISG en de FNV hebben een convenant gesloten over het beheer van het omvangrijke archief van de federatie. Hierin stelt de FNV het IISG een bedrag van meer dan 2 miljoen euro ter beschikking voor archiefverwerking, digitalisering en onderzoek. Het IISG geldt in Nederland als de belangrijkste bewaarplaats voor vakbondsarchieven. In Amsterdam is meer dan 3 kilometer FNV-archief opgeslagen, inclusief voorlopers en aangesloten bonden.

Met de investering wil de FNV ervoor zorgen dat zijn papieren archief geheel toegankelijk wordt voor onderzoekers en andere belangstellenden. De belangrijkste archiefstukken worden bovendien gedigitaliseerd en beschikbaar gesteld via de website van het IISG. In het verleden digitaliseerde het IISG al delen van het archief van de NVV, een van de voorlopers van de FNV.

Bijzonder is dat vanaf nu in plaats van een papierstroom een stroom van zogenaamd 'digitaal-geboren' archief komt. Niet alleen is er nu het papierloze kantoor, maar ook een papierloos archief. Waarvan acte!

Leo Hartveld, Algemeen Secretaris van de FNV, en IISG-directeur Henk Wals tekenen hierbij het volgende aan:
Hartveld: “We willen dat het erfgoed van de vakbeweging goed bewaard wordt. Mensen moeten kunnen zien dat zaken als het minimumloon en doorbetaling bij ziekte, werkloosheid en vakantie niet vanzelf tot stand gekomen zijn, maar dat het bloed, zweet en tranen gekost heeft. Voor het tonen van dat verleden ziet de FNV het IISG als een betrouwbare en professionele partner, waarmee wij graag samenwerken.”
Henk Wals: “Het IISG is niet alleen een KNAW-onderzoeksinstituut, maar ook een van de grotere archieven van Nederland, met een collectie van 50 kilometer. Het is onze taak om het erfgoed van vakbonden, politieke partijen en sociale bewegingen te bewaren en ter beschikking te stellen voor onderzoek, maar er zijn grenzen aan onze financiële slagkracht. Vandaar dat we in gesprek zijn met archiefpartners over een bijdrage in de kosten. De meesten zien graag hun erfgoed  - en daarmee hun plaats in de geschiedenis - veilig gesteld, dus er is bereidheid. Wat de FNV doet is helemaal geweldig: in één operatie de hele papieren nalatenschap goed ontsluiten en ter beschikking laten stellen.”

Ga eens naar de website van het IISG en zie hoeveel er al gedigitaliseerd is.

Op a.s. zondag 9 april om half twaalf vindt de jaarlijkse herdenking plaats op de begraafplaats WESTERVELD, Duin en Kruidbergerweg 2 te Driehuis.

Vanaf 10 uur staat de koffie klaar in het Petit Café op de begraafplaats. Als u met de trein van 10.54 uur uit Haarlem komt, wordt u om 11.05 uur op station Driehuis afgehaald. Bij vertraging: bel s.v.p. 06 15473369.

Om half twaalf lopen we naar het monument en leggen daar bloemen neer. Wie moeilijk ter been is, kan daar met een auto worden afgezet. Bij het monument staan enkele stoelen klaar.

Na de bloemlegging vertrekken we gezamenlijk per auto naar DE DWARSLIGGER, Planetenweg 338, 1974 BP IJmuiden. We drinken daar een kopje koffie of thee met een plak cake.

Meer informatie, o.a. over de extra herdenkingsbijeenkomst op 16 september 2017, staat op de website van het comité.

Het in 1924 opgerichte Ferdinand Domela Nieuwenhuis Museum, dat sinds 2004 in Heerenveen gevestigd is, verkeert in de gevarenzone. Dat is het onthutsende bericht, dat ik gisteren van Johan Frieswijk ontving.

Waar gaat het om? De gemeente Heerenveen heeft een conceptnota ‘Cultuur in Heerenveen’ gepubliceerd, waarin voorgesteld wordt stelt om opnieuw te bezuinigen op de subsidie van het Museum Heerenveen, waarin het Domela museum is opgenomen. Eerder was al bijna honderdduizend euro geschrapt en nu is het voorstel om de €165.000 subsidie tot precies € 100.000 terug te brengen. Eén van de redenen om nu te bezuinigen is omdat de organisatiekracht terug was gelopen door de eerdere bezuinigingen van de gemeente. Een typische catch22. Je doet het altijd fout wil de gemeente maar zeggen.

Johan schrijft: "Volgens directeur Linda Trip betekent de financiële aderlating de doodsteek voor het museum. Zij voorziet dan ook op termijn een sluiting van Museum Heerenveen. En daarmee komt ook het Ferdinand Domela Nieuwenhuismuseum, dat er onderdak vindt, in de problemen." Behalve dat nog geen tien jaar geleden het museum enthousiast onthaald werd, is het curieuze dat aan de nieuwe city marketing eisen dat het 'verhaal van Heerenveen' verteld moet worden, eenvoudig voldaan kan worden. Domela en de veenarbeiders als branding van de stad Heerenveen. Zie daarover de brief van Johan Frieswijk in zijn geheel.

Wordt ongetwijfeld vervolgd   ..........

Eind mei vindt de boekpresentatie plaats van de artikelen, die historicus Jacques Giele schreef over de Eerste (Socialistische) Internationale. De uitgave van Kelderuitgeverij heet Rond de Eerste Internationale. De artikelen gaan over de tijd rond 1870 en aanverwante onderwerpen met een inleiding van Johan Frieswijk.

Plaats: Bovenzaal De Pont. Locatie: aan het IJ, Amsterdam recht tegenover de pont vanaf het Centraal Station Amsterdam naar Buiksloterweg: het Buiksloterwegveer. Vanwege de beperkte ruimte graag aanmelden: info@onvoltooidverleden.nl 

Datum: 20 mei 2016. Aanvang: 16.00. Inloop: 15.30 Sprekers: Johan Frieswijk, Dennis Bos, Bert Altena en Frank Rutten.

Dagvoorzitter: Marten Buschman. Uitgever: Jaap van der Laan (Kelderuitgeverij)

Tijdlijn:
15:30 Inloop
16.00 Welkomstwoord Marten Buschman
16.05 Jaap van der Laan, Waarom heruitgave van artikelen en boeken van Jacques Giele.
16.15 Johan Frieswijk, Giele en nieuw onderzoek naar arbeidersbeweging rond 1870.
16.30 Dennis Bos, Digitalisering en het blijvend belang van Giele's onderzoek.
16.45 Bert Altena, De Nederlandse sectie als deel van de mondiale Internationale
17.00 Frank Rutten, Enkele herinneringen aan Jacques Giele
17.15 Discussie
17.40 Aanbieding eerste exemplaar door Jaap van der Laan aan Margriet Giele. 17.45 Borrel en hapjes.

Leven en werk van Lode Brakel (1940-1981)

Bart de Cort heeft in een zestigtal pagina's een levendige biografie geschreven van Lode Brakel. Brakels belangrijkste wetenschappelijke bijdrage was die aan de studie van de Maleise literatuur uit de vroeg-islamitische periode. Hij was een van de eersten die de traditionele Maleise literatuur bestudeerde als een integraal systeem. Hij bezag de islam in Indonesië als een vorm van syncretisme. Met zijn studie van Maleise profetengeschiedenissen probeerde hij zijn grote kennis van de Indonesische, Indiase, Perzische, Arabische en joodse culturen met elkaar in verbinding te brengen. Daarmee stond hij in de internationale oriëntalistiek op een vrij eenzame hoogte.  

Brakel is niet zo bekend. Zijn naam komt niet voor in naslagwerken over joden in Nederland. Dat kan met de onderwerpen van zijn vakgebied, met zijn langdurige verblijf en - vroegtijdige - overlijden in het buitenland, of met een combinatie van deze factoren te maken hebben.

Brakel overleefde als onderduikkind de oorlog. Als snel bleek zijn uitzonderlijke intelligentie, zijn alfa-kant was zeer goed ontwikkeld. Uiteindelijk zou hij 25 talen en dialecten beheersen. Parallel aan zijn academische carrière zocht Brakel naar een nis in het jodendom waar hij zich thuis kon voelen. Hij was een typisch getraumatiseerd oorlogskind dat erg gebukt ging onder de wetenschap dat zijn ouders het concentratiekamp niet overleefden. Het bezorgde hem een levenslang gevoel van verlatenheid en de idee dat hij zich moest bewijzen. Op zoek naar de diepste ziel van het jodendom belandde hij uiteindelijk bij de orthodoxie.

Te bestellen via deze verbinding.

Donderdag 10 december a.s. publiceert Dr. Christianne Smit haar boek over het Toynbee-werk in Nederland en de rest van de wereld. Zij is medewerker van de afdeling Politieke Geschiedenis van de Universiteit van Utrecht. Het te presenteren boek heet De volksverheffers. Sociaal hervormers in Nederland en de wereld 1870-1914. In deze studie schetst Christianne Smit op beeldende wijze de tomeloze ambities, inspiraties, dromen en initiatieven van de volksverheffers die zich tussen 1870 en 1914 in Nederland inzetten voor een ideale samenleving.

Op de bijeenkomst van 10 december vertelt de auteur meer over haar onderzoek, het werk van hervormingsgezinde burgers, hun idealen en initiatieven. Piet de Rooy, emeritus hoogleraar Nederlandse Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam en promotor van haar dissertatie, treedt op als coreferent. Daarna is er gelegenheid voor discussie en debat. De inleiding van haar boek kunt u hier ophalen.

De bijeenkomst is de tweede in de serie van het Utrecht Seminar Political History (USPH). Plaats: Utrecht, Drift 21 Sweelinckzaal. Tijd: van 15.15 tot 17.00 uur. Meer informatie via deze link.

Op vrijdag 13 november vindt te Amsterdam op het IISG een diskussie plaats over het beroemde pamflet van Friedrich Engels en Karl Marx. Dit naar aanleiding van een nieuwe vertaling door Hans Driessen. Het programma luidt als volgt:

14.00 uur
Optioneel bezoek aan het archiefmagazijn van het IISG waar u de enige overgebleven handgeschreven pagina van Het communistisch manifest en de eerste druk van Het Kapitaal kunt zien. Er is plaats voor maximaal 20 personen.

15.00 uur
Lezing Marcel van der Linden: Hoe is Het communistisch manifest tot stand gekomen?
Lezing Dennis Bos (Universiteit Leiden): Hoe werd Het communistisch manifest ontvangen?
Lezing Wim Berkelaar (HDC): Het communistisch manifest als leeservaring
Discussie o.l.v. Elsbeth Etty naar aanleiding van de vraag ‘waarom zou je Het communistisch manifest nog lezen?’

Je kan je opgeven via secretar@iisg.nl onder vermelding van ‘presentatie Het communistisch manifest’. Wil je om 14.00 uur een bezoek brengen aan het magazijn, vermeldt dat apart.

Op donderdag 30 april, de vooravond van 1 mei (Dag van de Arbeid) is er op de Universiteit van Leiden, zaal Lipsius, een diskussie over de geschiedschrijving van het Troskisme in Nederland.

RUL-docent Bart van der Steen heeft samen met Ron Blom het boek 'Een banier waar geen smet op rust, de geschiedenis van het trotskisme in Nederland, 1938 – heden' geschreven, dat vorige maand gepubliceerd is. Hij zal hierover komen vertellen.

Troskisten reisden naar Spanje en Algerije en van Joegoslavië tot Vietnam om revolutionaire situaties met eigen ogen te aanschouwen en waar mogelijk te ondersteunen, soms met gevaar voor eigen leven. Wie waren die Trotskisten en waaruit bestond hun steun? Na een inleidend praatje van Dennis Bos zal Bart van der Steen verder ingaan op deze vragen.

Praktische informatie
Het is op 30 april in Lipsius 308 en begint om 17:00 en duurt ongeveer een uur. Aansluitend is er gelegenheid om te borrelen en de materie verder te bespreken.

Historisch Wel & Wee Café 9 april a.s.
Een halve eeuw verandering in de haven

Rotterdam is bekend als havenstad. Toch is dat niet meer zo duidelijk als enkele decennia geleden. Toen werd de skyline voor een groot deel beheerst door de havenkranen. Nu staan er nog een paar kranen en is de havenactiviteit grotendeels naar het westen verplaatst richting Noordzee. Ook de havenarbeider die met zijn broodtrommeltje achterop zijn fiets naar een stuwadoor ging, is er niet meer. Ze wonen nauwelijks meer in de negentiende eeuwse wijken rond het centrum en naar hun werk gaan ze met de auto. Ook het eens zo rijke havenpensioenfonds bestaat niet meer, het is veranderd in een onderdeel van Aegon. Bij die verandering is heel wat geld aan de strijkstok blijven hangen. Zowel havenarbeiders als werkgevers uit de haven hebben zich hier heel boos over gemaakt. Tijd om tijdens een Historisch Wel & Wee Cafe aandacht te besteden aan de haven. Want al zien we hem niet meer zo goed, de haven is nog steeds aanwezig en veruit de grootste van Europa. Rotterdammers zijn er dan ook met recht nog steeds trots op.

-17.30 Inloop
-18.00 Opening door de voorzitter. Oud-havenarbeider Chris Vennix vertelt over het werk in de stukgoed zoals hij dat nog meemaakte en hoe havenarbeiders
in die tijd met elkaar omgingen.
-18.20 Irene Jacobs, conservator bij het Maritiem Museum Rotterdam, over het veranderend landschap (fysieke aanwezigheid van de haven).
-18.40 dr. Evert Smit, ook oud-havenarbeider, geeft aan hoe stabiel het imago van de Rotterdamse havenarbeider als radicale staker is. Hij schreef hier een uitgebreide studie over.
-19.00 Pauze
-19.10 Frank de Kruif, co-auteur van een boek over de ontmanteling van het eens rijke pensioenfonds voor de haven, vertelt hoe een groot vermogen uit de
haven verdween.
-19.30 Het officiële deel van het programma wordt afgesloten door de voorzitter van Historisch Genootschap Roterodamum die ook de opening voor haar
rekening neemt. Tot 20.00 is er een borrel.

Tussen de verschillende programma onderdelen door worden enkele filmfragmenten vertoond van het werk en de stakingen in de haven. Ook kondigt Leo van de
Wetering van Donner komende acties van de boekwinkel aan.

HISTORISCH WEL & WEE CAFÉ: Donner Café,
Coolsingel 119 Rotterdam

Aanstaande vrijdag is er de presentatie van een boek over de Trotskistische beweging en organisaties in Nederland. Het boek is geschreven door Ron Blom en Bart van der Steen en heeft de wat hovaardige titel 'Een banier waar geen smet op rust' De geschiedenis van het trotskisme in Nederland, 1938-heden.

De bijeenkomst vindt plaats op vrijdag 6 maart vanaf 17.00 uur in Amsterdam, Lombokstraat 40, in het gebouw van het International Institute for Research and Education. De toegang is vrij. Een ieder is welkom!

Op 23 oktober vindt de zesde Jacob Israël de Haan-lezing plaats bij de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. Jan Fontijn is de inleider onder de titel Capita selecta uit de biografie van Jacob Israël de Haan.

Drie jaar geleden hield Jan Fontijn al de lezing “Tederheid en storm: de persoonlijkheid van Jacob Israel de Haan”. Deze lezing werd met zoveel enthousiasme ontvangen, dat Jan Fontijn direct gevraagd werd of hij de biografie van De Haan wilde schrijven. Van zijn hand zal nu in de loop van 2015 inderdaad een biografie verschijnen. In zijn lezing zal hij de problemen waarmee een biograaf te maken krijgt aan de orde stellen. Elke gebiografeerde vereist een eigen aanpak. Fontijn wil zich verantwoorden over de methode die hij voor De Haan gekozen heeft.

Jan Fontijn was wetenschappelijk medewerker Moderne Nederlandse Letterkunde aan de Universiteit van Amsterdam. Zijn specialisatie ligt in het tijdperk van rond 1900. Hij publiceerde een veelgeprezen tweedelige biografie van Frederik van Eeden, en daarnaast studies over onder anderen Carry van Bruggen, Louis Couperus, Herman Heijermans, W.F. Hermans. Ook publiceerde hij twee studies over de biografie als genre. Zijn essayistische studie over de levensopvattingen van kunstenaars rond 1900, Leven in extase, werd een klassieker.

De jaarlijkse Jacob Israël de Haan-lezingen zijn een initiatief van de Stichting Jacob Israël de Haan, in samenwerking met de Bijzondere Collecties van de Universiteit van Amsterdam. De zesde Jacob Israël de Haan Lezing vindt plaats op donderdag 23 oktober 2014 van 17.00–19.00 uur, in het Museumcafé Bijzondere Collecties, Oude Turfmarkt 129 (tegenover het Rokin), Amsterdam. Aanmelding door een bericht naar aanmelding-erfgoed@uva.nl.

Op vrijdag 26 september vindt de presentatie plaats van het boek Machinist en
wereldverbeteraar, A.J. Lansen, 1847-1931, geschreven door Bert Altena. De bijeenkomst vindt plaats aan de Universiteit voor Humanistiek, Kromme Nieuwegracht 29 te Utrecht. Aansluitend en naar aanleiding van dit boek is er een symposium.

Het programma is als volgt:
14.00: Bert Altena: Uitgangspunten bij het schrijven van deze arbeidersbiografie.
Rudolf Dekker: Van egodocument tot biografie: over de biografie van Lansen in relatie tot biografieën in het algemeen.
Johan Frieswijk: De moeilijkheden van een arbeidersbiografie en de biografie van A.J. Lansen.
Vincent Stolk: A.J. Lansen en zijn religieus atheïsme in de jaren 1920.
15.30-16.00 :discussie onder leiding van Bert Gasenbeek.

Aanmelden is gratis en verplicht, zie alhier.

Op vrijdag 25 april presenteren Kelder Uitgeverij, Uitgeverij Iris en De Vooruitgang de eerste Nederlandse vertaling van alle brieven van Nicola Sacco en Bartolomeo Vanzetti.

Op 23 augustus 1927 werden twee anarchistische arbeiders, Nicola Sacco en Bartolomeo Vanzetti ten onrechte veroordeeld tot de doodstraf wegens een roofoverval. Ondanks de overtuigende bewijzen dat zij onschuldig waren, werden ze niet vrijgesproken. Protesten van geleerden, kunstenaars, schrijvers en van honderdduizenden demonstranten over de gehele wereld mochten niet baten. Pas in 1977 werden Sacco en Vanzetti door de Gouverneur van Massachussetts onder druk van het Sacco en Vanzetti-comité gerehabiliteerd, 'omdat zij geen eerlijk proces hadden gehad'. Voor de docudrama uit 1971 Sacco e Vanzetti met muziek van Ennio Morricone zie hier de trailer.

De brieven, die door leden van het verdedigingscomité uitgegeven zijn als middel om hen enigszins recht te doen, zijn een monument van menselijkheid, van liefde, schoonheid en strijd voor een vrije en rechtvaardige maatschappij. Ze zijn geschreven in een prachtige, aangrijpende en beeldende taal. Hun leven en lijden worden door schrijvers en kunstenaars niet voor niets 'De Passie van de Twintigste Eeuw' genoemd. De uitgave is op basis van de oorspronkelijke Engelstalige uitgave uit 1928.

Dick Gevers, die de brieven samen met Bart Schellekens heeft vertaald, zal een inleiding verzorgen. Daarna zal Dennis de Lange vertellen over Woody Guthries eerbetoon aan de twee anarchisten, Ballads of Sacco and Vanzetti (1947).

De presentatie is in boekhandel Het Fort van Sjakoo, Jodenbreestraat 24 te Amsterdam, aanvang: 17.30 uur.

Ditmaal slecht nieuws.

Het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) - met de belangrijke tentoonstelling over 'ons Indië' - dreigt het slachtoffer te worden van een bezuiniging van maar liefst twintig miljoen Euro. Die is ingezet door de vorige regering, u weet wel die met steun van Wilders. De huidige ploeg van Rutte en Samson zet de bezuiniging gewoon voort. Een enorme bezuiniging op de staf en de bijzondere bibliotheek gaat per 1 augustus dicht.
Het belang van het KIT is onomstreden. In dit document staat alles samengevat.
Er is een petitie om te ondertekenen. Zie hier.

Ons Amsterdam is vernieuwd!

Het maandblad Ons Amsterdam, dat sinds 1949 verschijnt, heeft sinds deze mei-maand een vernieuwde vormgeving. De tiende maal dat het blad een stevige restyling doormaakt. Het blad oogt in de nieuwe vormgeving weer eigentijds. Luchtiger, speelser, met een vleugje Amsterdamse brutaliteit. Naar ontwerp van vormgeefster Monique Francissen van bureau MooiFraai.

In deze lenteaflevering de Hagenaar Roel van Duijn, de voorman van Provo en Kabouter, oud-wethouder en inmiddels ‘liefdesverdrietconsulent’. Een prachtig portret en een belangrijk speler in de Europese sociale bewegingen.

Er is daarnaast een nieuwe rubriek: ‘Stem uit het verleden’, met ‘egodocumenten’ ofwel fragmenten uit dagboeken, memoires, brieven, interviews en zo meer! Van bekende én onbekende Amsterdammers. Heeft uzelf ook oude brieven of dagboeken waarin het Amsterdamse dagelijks leven of bijzondere gebeurtenissen doorklinken en wilt u daaruit best iets openbaren?

Via dit formulier kun je voor 23 mei een (proef)abonnement nemen.

Van vrouwen, vrede en verzet is de titel van de biografie, die Bart de Cort geschreven heeft over Selma Meyer.

Meyer speelde een leidende rol in bijna alle organisaties waar zij deel van uit maakte. Die organisaties hielden zich bezig met het streven naar de wereldvrede, met steunverlening aan slachtoffers van het naziregime in Duitsland, met hulpverlening aan slachtoffers van de Spaanse Burgeroorlog, met de bestrijding van nazi-Duitsland en met opvang van jonge Duitse emigranten in Nederland. Zij werkte in haar bedrijf Holland Typing Office uitsluitend met vrouwen. Holland Typing Office was een vertaal- en vermenigvuldigingsbureau, maar ook zenuwcentrum, redactiebureau, vergaderplek, drukkerij en distributiecentrum voor de vele organisaties waar Meyer haar medewerking aan verleende.

Vanwege haar activiteiten tegen het Derde Rijk stond zij op de Fahndungsliste van de Duitse Sicherheitsdienst. Omdat haar werken tegen nazi-Duitsland zich vóór mei 1940 afspeelde, bovendien nog buiten de gevestigde politieke partijen en organisaties, is zij vergeten. Onterecht, zoals deze door Bart de Cort geschreven biografie aantoont.  

Jaren na het overlijden van Meyer werd haar familie benaderd met het voorstel haar stoffelijke resten bij te zetten op de Eerebegraafplaats in Bloemendaal. De ‘eeuwige’ rust op een joodse begraafplaats was voor de nabestaanden echter belangrijker dan de eer van Bloemendaal. Als de bijzetting wel was doorgegaan zou Selma Meyer naast Hannie Schaft de enige vrouw zijn die daar ligt begraven.

Het boek is te bestellen door overmaking van € 14,56 op rekeningnummer 58.07.77.677 t.n.v. P.M. Manasse, Aerdenhout. Vergeet u niet het gewenste afleveradres te vermelden!