Correspondentie met Voskuil

Het tweede nummer van Onvoltooid Verleden kwam moeizaam tot stand. Uitgever Amrit, die de eerste editie geproduceerd had, trok zich terug na de langzame reactie van de potientiele markt. Slechts dertig abonnees waren geworven. Achteraf gezien was dat het begin van een tweetal honderd abonnees. Meer is het nooit geworden.

Begin maart 1998 hebben we onder moeilijke omstandigheden het tweede nummer verstuurd. En ook Voskuil ontving een exemplaar. Lieneke Frerichs kende Voskuil goed vanwege de vriendschap van Enno Endt met Voskuil, zoals door de laatste beschreven is in Bij Nader Inzien. En Enno en Lieneke kende ik weer vanwege onze gezamenlijke belangstelling voor Herman Gorter.

Voskuil reageerde snel met een briefkaart, zie bovenstaande en onderstaande afbeeldingen.

In zijn welwillende reactie op 10 maart 1998 wenst hij onze redactie sterkte toe voor het vervolg.







Een jaar later reageerde Voskuil wederom en nu op het vierde nummer uit oktober 1998. Begin 1999 schrijft hij opnieuw positief en met name over de artikelen van Dennis Bos over de rode burchten in De Jordaan en Charles Vergeer over armoede en rijkdom van Jezus de Nazarener.

Maar ook - en misschien wel vooral - over een foto van zes Haagse sociaal-democratische mannen, die met een kaart in de hand tijdens de jaren dertig al vast de plannen ontvouwen om Rijswijk met woningen vol te plannen. En wel na de annexatie.

Op de foto, die ik van de kleindochter van Machiel Vrijenhoek ontvangen had, herkende ik alleen Vrijenhoek zelf en wethouder Willem Drees. De magere man die de kaart vasthield, was mij onbekend. Het was Klaas Voskuil, zo bleek, de vader van J.J. Voskuil. Naast hem, rechts voor de kijker, staat H.B. (Stuuf) Wiardi Beckmann.



In reactie op zijn kaartje, maar flink wat later, heb ik gevraagd of hij zich iets kon herinneren van Wiardi Beckmann of Drees en ook wie die andere mensen zijn.

Hij reageerde negatief op mijn vraag over de beide partijgenoten van zijn vader -  de preciese vraag weet ik niet meer - maar Voskuil  'zou wel kunnen proberen voor Onvoltooid Verleden' zijn 'herinneringen aan mijn socialistische opvoeding op te schrijven'.

'Gesteld dat u daar belangstelling voor hebt', schreef hij, maar dat hadden wij als redactie uiteraard.

Al in begin november 2000 ontving ik een brief met de uitgeprinte tekst van een socialistische jeugd met bijgaande brief.

Typisch Voskuil vind ik de grap over én de verontschuldiging voor mijn verkeerd gespelde naam.En natuurlijk dat het stuk langer is geworden dan hij voorzag. Dát waren we wel van hem gewend.

Een week later schreef ik dat we het graag wilden plaatsen op de wijze zoals hij dat zelf geschreven had, dus zonder tussenkopjes, zoals gebruikelijk in Onvoltooid Verleden. En dat we het plaatsen in het februari nummer van het volgende jaar. En dat is een maand later geworden: maart 2001.

Een week later ontving ik de diskette.

Na de publikatie en de vele aankondigingen in kranten en tijdschriften kreeg ik nog een kaartje van hem. Met een paar opmerkingen over de publikatie zelf en de besprekingen.

Een van de reacties was van Nol Westendorp. Westendorp had zijn brief zowel naar Voskuil als naar ons gestuurd. En in het volgende nummer 12 hebben we Westendorps open brief afgedrukt.

Drie recensies of aankondigingen in de volgende kranten of tijdschriften zijn gescand en hier op te halen: De Volkskrant, het Algemeen Dagblad en Vrij Nederland.
Andere besprekingen kunt u doorgeven aan de redactie ter plaatsing.